Wil jij leren omgaan met autisme?
In dit blog ga ik in op de volgende aspecten rondom het omgaan met autisme:
- Wat is autisme in het kort
- Informatie zonder context
- Sociale contacten aan ‘’durven’’ gaan
- Wat kun je doen om je zelfvertrouwen te vergroten
- Tips om beter leren om te gaan met autisme
Wat is autisme in het kort?
Wanneer je wordt geboren met een Autisme Spectrum Stoornis, zouden je hersenen alles wat je ziet, hoort, voelt, proeft en ruikt op een andere manier kunnen verwerken. Dat komt omdat verschillende delen van je hersenen minder goed met elkaar kunnen samenwerken. Bij iemand met autisme zou alle informatie hierdoor via allemaal puzzelstukjes je hersenen binnen kunnen komen. (dit kan bij iedereen anders ervaren worden)
Wanneer je bijvoorbeeld slecht geslapen hebt of je een minder goede dag hebt, kan hetgeen je geprikkeld van wordt zich versterken. Geuren, geluiden, omgeving en strak zittende, of gladde of te wijde kleding kunnen nog harder binnen komen, of zou nog vervelender kunnen zitten als een andere dag.
Niet iedereen hoeft moeite te hebben met het verwerken van alle boven genoemde zintuigen. Het zou ook kunnen voorkomen dat je bijvoorbeeld alleen moeite hebt met het verwerken van sterke geuren of juist heel veel geluiden in je omgeving hoort en daar erg geprikkeld van kan worden, terwijl je geen moeite hebt met de vele geuren om je heen. Het kan ook zijn dat jij tegen hele andere dingen aan loopt en dat je bijvoorbeeld alleen last hebt met bepaalde structuren van eten en dat andere dit niet begrijpen als je bij iemand gaat eten, maar dat je verder geen last hebt met de andere dingen. Iedereen is anders en er moet dus per individu gekeken worden naar wat iemand soms lastig kan vinden of aan welke doelen iemand graag zou willen werken om beter om te kunnen gaan met zijn autisme in het dagelijks leven.
Informatie zonder context
De informatie die je binnenkrijgt, wordt wanneer je autisme hebt niet in een context geplaatst. Hierdoor kan het je moeite kosten om de wereld te begrijpen, maar kan het soms ook lastig zijn om je plekje te vinden tussen bepaalde mensen omdat je ze wellicht niet altijd begrijpt.
Wanneer de informatie die je binnen krijgt niet of moeilijk in een context geplaatst kan worden, zou het ook lastig kunnen zijn om daarna de volgende handeling/actie te kunnen ondernemen.
Sommige mensen kunnen even tijd nodig hebben om bepaalde puzzelstukjes in de juiste volgorde te kunnen krijgen in hun hoofd om de juiste context te kunnen achterhalen en daar een actie aan te koppelen.
Sociale contacten aan ‘’durven’’ gaan.
Het zou kunnen dat je het gevoel hebt dat je nergens bij hoort, terwijl je het wel graag zou willen.
Het kan dan soms lastig zijn om de anderen te begrijpen, maar weet je op dat moment wat je eraan zou kunnen doen? Dat kan soms best moeilijk zijn, vind je niet?
Andersom kunnen bepaalde mensen jou ook niet begrijpen. Wanneer je bijvoorbeeld moeite hebt met een gesprek starten of niet ‘’aanwezig’’ lijkt te zijn in een gesprek omdat je misschien even in je eigen bubbel zit. Anderen zouden dan in kunnen gaan vullen dat jij niet geïnteresseerd bent in ze of dat je een beetje ‘’vreemd’’ doet in hun ogen. Ze zouden dan af kunnen haken en minder contact met je kunnen gaan zoeken.
Het kan zijn dat jij heel graag vrienden zou willen hebben, maar soms juist ook weleens even ergens alleen zou willen zitten om even alles te kunnen verwerken. Dat geeft helemaal niets, alleen kunnen anderen niet altijd aanvoelen wat jou behoefte op dat moment is. En geef jij wel goed aan wat jou behoefte op dat moment is?
Soms kunnen er dan lastige situaties ontstaan omdat het aan beide mensen kan liggen dat de een niet goed zijn behoeftes doorgeeft en de ander er niet naar vraagt. Ook kan er gedacht worden dat de ander het wel moet weten, maar hoe had diegene dit signaal dan kunnen oppikken?
Wat kun je doen om je zelfvertrouwen te vergroten
Het zou kunnen zijn dat je je soms wat onzeker zou kunnen voelen met bepaalde dingen. Denk bijvoorbeeld aan praten met ‘’nieuwe’’ mensen. Een sollicitatiegesprek voeren, starten bij een ‘’nieuwe’’ baan, iets kopen in de winkel, iemand opbellen of met andere dingen.
Dat is helemaal niet erg, sommige dingen kunnen ook doodeng zijn toch?
Maar probeer er niet voor te vluchten of iemand anders het op te laten lossen. Want ondanks dat dit de makkelijkste oplossing lijkt en ik hem begrijp, kun je hierdoor het gevoel gaan krijgen dat je dingen zelf niet kan, maar een ander wel en daar kun je juist onzeker van worden.
Wanneer je het gevoel krijgt dat jij dingen minder goed kan dan een ander, gaat je gevoel van eigenwaarde naar beneden. Je gaat geloven dat je dingen niet kan en daar kun je onzeker van worden. Terwijl je dit misschien nog nooit geprobeerd hebt en helemaal niet weet of je het kan. Je praat het dus jezelf aan op dat moment. Hoe mooi zou het dan zijn om iets toch te proberen en te kijken of je het kan en jezelf eens te verassen? Jij kan meer dan je denkt namelijk!
Ik weet dat het makkelijk gezegd is van me, want hoe kun je er dan voor zorgen dat je het dan wel gaat doen en dat je het ook durft te gaan doen?
Daar kan ik je in begeleiden.
Samen kunnen we gaan kijken wat jij lastig vindt en waar je tegenaan loopt. In het tempo die voor jou fijn voelt, kunnen we per doel ervoor gaan zorgen dat jij steeds meer gaat durven en vooral doen om meer zelfvertrouwen te krijgen.
Autisme is geen aandoening die op een dag over gaat. Je kan ‘leren omgaan met autisme’ alleen zou je bepaalde dingen lastig kunnen vinden om mee om te gaan. Je zou daar best hulp voor mogen/kunnen vragen om te kijken hoe jij handvatten kan krijgen voor hetgeen je tegenaan loopt.
Het fijne van hulp vragen is dat je dan niet alleen weet hoe je bepaalde dingen op kunt lossen, maar je krijgt er ook meer zelfvertrouwen van omdat je nu weet hoe je bepaalde dingen aan kunt pakken, aan het werk gaat ermee en daardoor krijg je meer zelfvertrouwen.
Tips om beter leren om te gaan met autisme
Er bestaat niet één handleiding hoe je om moet gaan met autisme. Iedereen heeft dit op een andere manier.
Het is belangrijk dat je gaat ‘’onderzoeken’’ waar jij tegenaan loopt en waar jij graag handvatten bij zou willen hebben om om te kunnen gaan met lastige situaties.
Onderstaande tips kunnen je wellicht op weg helpen:
1. Vind je het lastig om oogcontact te maken?
Sommige mensen kunnen oogcontact vervelend vinden en andere niet. Vind jij het lastig dan kun je het wellicht benoemen naar de ander als je dat durft of je kunt naar een bepaald punt kijken. Bijvoorbeeld iemand zijn voorhoofd of vlak naast iemand kijken, dan lijkt het alsof je wel iemand aankijkt.
2. Vind je fysiek contact vervelend?
Mensen met autisme kunnen heel veel prikkels binnen krijgen, waardoor fysiek contact nog een prikkel extra kan zijn erbij. Daarentegen zou het ook kunnen zijn dat je juist een stevige knuffel wilt van iemand waarbij je je veilig voelt omdat je juist onderprikkeld bent of rust in je lijf wilt voelen vanwege de diverse prikkels en ervaringen. Het is belangrijk om te achterhalen wat voor behoefte jij hebt, wanneer en van wie. En probeer dit dan aan te geven aan de ander, want als je de ene dag geen fysiek contact wilt en de andere dag juist behoefte hebt aan een stevige knuffel, dan kan de ander niet doorhebben wanneer je deze behoefte voelt.
3. Hou jij van duidelijkheid?
Hou jij ervan als mensen precies zeggen wat ze bedoelen en korte directe zinnen gebruiken? Probeer dit dan aan te geven aan ze. Niet iedereen heeft door dat hij een te uitgebreid verhaal verteld met diverse grapjes waardoor jij wellicht verzuipt in de hoeveelheid tekst en er niet meer een kloppend verhaal van kan maken in je hoofd. Probeer er dus zelf eens naar te kijken wat jij prettig vindt tijdens een gesprek. Alleen jij kan er dan voor zorgen dat een gesprek voor jou prettiger verloopt als je aangeeft aan de ander wat jij prettig zou vinden.
4. Hou jij van voorbereiding/planning?
Sommige mensen houden van structuur en regelmaat, terwijl de ander daar niet zo heel erg gevoelig voor is. Probeer er eens over na te denken en te achterhalen of jij het juist fijn vindt om eventuele veranderingen of activiteiten van te voren te weten of op te schrijven. Voel je je dan wellicht wat rustiger? Kun je je dan voorbereiden? En wat heb je ervoor nodig om je goed voor te kunnen bereiden? En is het dan per activiteit verschillend of je je moet voorbereiden hierop of bij alle veranderingen die er aankomen?
5. Heb jij last van ruis tijdens een gesprek?
Voor bepaalde mensen is het lastig om zich te concentreren op een gesprek, omdat andere geluiden en prikkels net zo hard binnenkomen. Probeer er eens op te letten of andere geluiden soms erg overheersend zijn tijdens een gesprek waardoor de focus van het gesprek verdwijnt omdat het geluid teveel aanwezig is. Wat voor geluid hoor je? Is dit bij elk gesprek overal? Of heb je er helemaal geen last van?
Anders zou het kunnen helpen als je tijdens een gesprek zorgt voor een rustige omgeving. (indien mogelijk)
6. Kosten sociale interacties jou veel energie?
Voel jij je leeggezogen en moe na een gezellig gesprek of een bezoekje aan een verjaardag of elders? Dit zou kunnen komen door allerlei omgevingsgeluiden, ervaringen en wellicht de moeite die je wilt doen om een gesprek goed te laten lukken.
Probeer er eens achter te komen of je je bij elk gesprek zo leeggezogen voelt, of bij bepaalde mensen, bepaalde onderwerpen, bepaalde dagen of bepaalde omgeving.
Wellicht zou je jezelf soms kunnen beschermen als je al een slechte dag hebt gehad of minder goed geslapen hebt, dat je dan niet naar een persoon toe gaat die je nog meer energie kost?
7. Hou jij van bepaalde routines, rituelen of handelingen om overzicht en rust te behouden?
Routines, rituelen en bepaalde handelingen kan iemand rust en structuur geven. Bij sommige mensen kan het doorbreken van bovengenoemde routines leiden tot stress en boosheid.
Probeer voor jezelf eens te onderzoeken of jij routines hebt zoals dingen op een bepaalde manier doen op een bepaalde tijd of bepaalde volgorde te doen. Of merk je dat je wel iets op dezelfde manier doet, maar dat de tijd en volgorde niet uitmaken? En bij welke dingen vind je dit dan belangrijk?
Hou jij van bepaalde rituelen zoals elke vrijdag ergens eten of bidden voor het eten of je bord en bestek op een bepaalde manier neerleggen? Of andere rituelen?
Wat gebeurt er als je dit een keer anders zou gaan doen? Ben je dan van slag of is het ook oke? Misschien wil je juist jezelf hier uitdagen om dit uit te proberen om te kijken of je er juist geprikkeld van raakt en energie van krijgt?
Heb je wellicht bepaalde handelingen die je belangrijk vindt? Is dit continu? Waarom doe je dit? Wat doe je dan? Wat gebeurt er dan met je? Waarom heb je dit nodig? Heb je dit wel echt nodig? Kijk er eens naar en onderzoek dit eens van jezelf. Je leert jezelf er beter van kennen en weet op den duur beter wat jij nodig hebt.
Wie weet dacht je dat je dit nodig had, of deed je dit automatisch, of heb je dit juist wel nodig. Alles is oke.
8. Hou jij ervan als iemand zijn beloftes na komt?
Ken je dat? Iemand beloofd je dat je iets lekkers zoals patatjes gaat eten (nu weet je meteen mijn lievelingseten 😉 ) en dan opeens eet je broccoli ofzo. Ik ben dan behoorlijk teleurgesteld.
Maar wellicht kun jij niet alleen teleurstelling hierbij voelen, maar ook boosheid, stress en enorme moeheid nadat je je boosheid hebt geuit?
Dit zou kunnen komen omdat het opeens heel anders gaat in je hoofd dan je gepland had en dan lijkt er een soort vuurwerk te ontstaan, waarbij je de puzzelstukjes in je hoofd even niet meer goed kan ordenen en dit uit zich dan in boosheid of frustratie.
Wanneer jij beloftes nakomen erg belangrijk vindt is het wellicht handig om dit te delen met je omgeving. Niet iedereen heeft door wat er zou kunnen afspelen in jou hoofd en niet iedereen heeft door dat het de ander kan frustreren.
Probeer eens te onderzoeken of jij het altijd belangrijk vindt als iemand zijn beloftes nakomt. Is dit per belofte of per persoon of per dag wellicht anders? Wanneer frustreert het je wel en wanneer niet?
9. Hou jij van grapjes en merk je dat iets een grapje is?
Grapjes kunnen van iedereen op een andere manier gemaakt worden en ook overkomen. De een lacht erom de ander niet. Begrijp jij wanneer er iemand een grapje maakt of dat iemand iets letterlijk bedoeld? Dat kan soms erg lastig zijn, vind je ook niet?
Wanneer jij het erg lastig vindt, zou je dit kunnen benoemen naar de ander, dan zou diegene er wellicht rekening mee kunnen houden. Je kan ook om duidelijkheid proberen te vragen en zeggen: ‘’wat bedoel je daar precies mee’’? Of : ‘’ik begrijp niet wat je wilt’’? Of: ‘’maak je nu een grapje’’?
Probeer te achterhalen of jij tegen een grapje kan en te kijken of er mensen zijn die continu grapjes naar je maken. Wellicht kun je de ene keer meer tegen een grapje dan de andere keer en dan is het voor de ander natuurlijk ook lastig om te weten wanneer je wel een grapje zou willen horen. Maar als je weet wie dit vaak doet en je merkt dat je het ingewikkeld vindt, dan kun je dit wel op een vriendelijke manier proberen te zeggen.
Het is altijd goed om te vertellen wat iets met jou doet en hoe jij dat vindt. Dan kwets je niet de ander, want dit gaat over jou ervaring en gevoel en die mag je altijd delen met mensen.
10. Waar kun je over praten tijdens een gesprek?
Zoals ik al hierboven heb aangegeven kunnen sommige gesprekken best lastig zijn. Weet jij altijd waar je over zou moeten/kunnen praten met iemand?
Vraag eens naar iemand zijn hobby of wat diegene leuk vindt om te doen in het weekend of wat voor werk iemand heeft bijvoorbeeld. Je kunt ook over je eigen hobby’s praten of iets waar jij van houdt om te doen in het weekend of doordeweeks.
Vaak gaat het in een gesprek erom of jullie raakvlakken hebben op bepaalde gebieden. Of of jullie interesse in elkaar hebben en je gehoord wordt of naar iemand luistert.
Probeer er eens achter te komen hoe jij zelf bent in een gesprek. Vraag je veel?, luister je veel? Kijk je de andere kant op? Ben je geïnteresseerd in de ander? Hoe is jouw lichaamstaal? Is deze gespannen of ontspannen? Is deze open of gesloten? Hoe is de lichaamstaal van de ander?
Kan ik jou of je kind helpen/begeleiden om bepaalde doelen waar je tegenaan loopt inzichtelijker voor je te maken en handvatten te geven om je doelen wat makkelijker te maken?
Stuur me gerust een mailtje naar: info@zelfvertrouwenvergroten.nl
Liefs,
Merel